ALES Hakkında Merak Edilen Her Şey

Akademik kariyer hedefleyenlerin yolu ALES’ten geçiyor. Yüksek lisans, doktora ve akademik kadrolara başvuru için gerekli olan ALES hakkında tüm merak edilenleri bu yazıda derledik.

ALES Nedir?

ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı), yüksek lisans ve doktora başvurularında kullanılmak üzere, adayların sözel ve sayısal yeteneklerini ölçen bir sınavdır. Aynı zamanda üniversitelerde öğretim görevlisi, araştırma görevlisi gibi akademik pozisyonlara yerleşmek için de gereklidir.
ÖSYM tarafından yılda üç kez (İlkbahar, Yaz ve Sonbahar dönemlerinde) düzenlenir.

ALES Puanı Nerelerde Kullanılır?

ALES puanı başlıca şu alanlarda kullanılır:

• Yüksek Lisans ve Doktora Başvuruları: Türkiye’deki birçok üniversite, lisansüstü eğitim programlarına kabulde ALES puanını dikkate alır.

• Akademik Kadrolara Başvuru: Araştırma görevlisi, okutman, öğretim görevlisi gibi kadrolar için ALES puanı şarttır.

• Bazı Kamu Kurumlarında Başvuru: Yüksek lisans şartı aranan kamu kurumlarının bazı kadrolarında ALES puanı istenebilir.

ALES puan türleri; Sözel, Sayısal ve Eşit Ağırlık olarak üçe ayrılır. Programların istediği puan türü farklılık gösterebilir.

Kimler ALES’e Girebilir?

ALES’e katılım şartları oldukça geniştir:

• Bir lisans programından mezun olanlar,

• Lisans öğreniminin son yılında olanlar,

• Yurt dışında bir lisans programını bitirip denklik belgesi alanlar,

bu sınava başvuru yapabilir. Ayrıca sadece akademik kariyer düşünenler değil, kariyerine yeni bir yön vermek isteyenler de ALES’e başvurabiliyor.

Mevcut Durum

ALES, 2017 yılına kadar daha farklı bir yapıya sahipti. O tarihten sonra kapsamı ve süresi değişti. Şu anda sınav, 100 sorudan oluşuyor ve sınav süresi 150 dakika. Sınavın amacı artık sadece bilgi ölçmek değil; adayların analitik düşünme, hızlı çözüm üretme ve yorum yapabilme becerilerini de test etmek.

ALES’in Kapsamına Yönelik Bazı Eleştiriler

ALES ile ilgili yapılan bazı eleştiriler şunlardır:

• Ders Bilgisi Ölçmüyor: ALES, adayın alan bilgisini değil, genel yeteneklerini ölçüyor. Bu yüzden "alan bilgisi olmayan adaylar da yüksek puan alabiliyor" eleştirisi yapılıyor.

• Akademik Yeterliliği Tam Ölçmüyor: Özellikle akademik yazım, araştırma yapabilme gibi beceriler ölçülmediği için, sadece test çözme hızını ölçen bir sınav olduğu eleştiriliyor.

ALES’in Soru Sayısı ve Süresine Yönelik Eleştiriler

ALES, 50 Sözel ve 50 Sayısal sorudan oluşuyor ve sınav süresi 150 dakika. Ancak bazı adaylar:

• Süre Fazla Uzun: Sürenin çok uzun olduğu ve dikkat dağınıklığına sebep olduğu,

• Soru Sayısı Az: Özellikle farklı yetenekleri ölçmek için soru sayısının yetersiz olduğu,

gibi eleştirilerde bulunuyor. Buna karşın, sınavın daha hızlı düşünmeyi ölçmek amacıyla bu yapıda tutulduğu savunuluyor.

ALES’in Geçerlilik Süresi

2018 yılında yapılan düzenlemeyle birlikte ALES puanının geçerlilik süresi 3 yıldan 5 yıla çıkarıldı.
Bu değişiklik sayesinde adaylar, sınavı kazandıktan sonra 5 yıl boyunca puanlarını lisansüstü eğitim ya da akademik kadro başvurularında kullanabiliyor.

Sonuç

ALES, akademik kariyer için önemli bir basamak. Eksiklikleri ve eleştirilen yönleri olsa da, adayların zihinsel becerilerini ölçen güçlü bir sınav sistemi sunuyor. Başarılı bir ALES süreci için düzenli çalışmak, zaman yönetimi yapmak ve sınav psikolojisini iyi yönetmek büyük önem taşıyor.

ALES’te Yapılan Yeni Düzenlemeler

1- ALES’te test sayılarında azaltmaya gidilmiştir. Dört test/bölüm sayısı ikiye indirilmiş olup yeni ALES, Sözel ve Sayısal olmak üzere iki bölümden ve testten oluşacaktır. Sözel-I ve Sözel-II ile Sayısal-I ve Sayısal-II testleri ayrımı ortadan kaldırılmıştır.

2- Yeni ALES'te belirlenen testlerin içeriğine ilişkin de yeni düzenlemeler yapılmıştır. ALES Sözel Testi; sözcükte, cümlede ve parçada anlam; cümle ve metni tamamlama; kesin yargıya ulaşma, düşünce akışını bozan ifadeyi bulma ve parçada anlam bütünlüğü sağlama gibi başlıklar altıda yer alan soru alanlarından oluşacaktır. Burada adaylardan temel dilbilgisi becerilerinin yanı sıra daha çok sözel akıl yürütme becerilerini ölçmek amaçlanmıştır.

ALES Sayısal Testi; temel matematiksel işlemler, matematiksel ilişkilerden yararlanma; tekli, ikili ve üçlü problemler ve geometri gibi başlıklar altında yer alan soru alanlarını içerecektir. Burada adayların sıralama, çözümleme, analiz etme, yorumlama ve mantıksal akıl yürütme gibi daha çok ileri düşünme becerilerinin ölçülmesi amaçlanmıştır.

3- Yeni ALES’te (a) soru sayısı azaltılmış, (b) soru başına düşen süre artırılmış, (c) bununla birlikte toplam sınav süresi kısaltılmıştır. Sınav, 160 soru ve 180 dakikadan (3 saat) oluşmakta iken yeni düzenleme ile 50’şer sorudan oluşan sözel ve sayısal iki ayrı testten meydana gelecektir. Toplamda 100 sorudan oluşan sınavın süresi, 150 dakika (2.5 saat) olarak belirlenmiştir. Bu düzenlemenin sınav stresinin azaltılmasına da katkı sağlayacağı beklenmektedir.

4- Eşit ağırlıklandırılmayan ALES Eşit Ağırlık puanı, artık eşit ağırlıklı hale getirilmiştir. ALES Sayısal ve ALES Sözel puanının hesaplanmasına yönelik ağırlıklar değiştirilmemekle birlikte, ALES Eşit Ağırlık puanının hesaplanmasında Sayısal Testinin %50, Sözel Testinin de %50 etkili olmasına karar verilmiştir.

5- ALES sonuçlarının geçerlilik süresi üç yıldan beş yıla çıkartılmıştır.

YÖK BAŞKANI SARAÇ’IN DÜZENLEMEYE İLİŞKİN BEYANATI:

“Yeni YÖK olarak Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitime Giriş Sınavı (ALES) yapmış olduğumuz yeni düzenlemeyle ALES’in kapsamında, uluslararası benzer sınavlarla olabildiğince bir ortaklık sağlamış olup bilgiden çok adayların sayısal ve sözel alanlara ilişkin mevcut bilgilerini kullanarak üst düzey düşünme becerilerinin ölçülmesi ve belirlenmesini hedefledik. Adayların aleyhine olan süre, soru sayısı, kapsam ve puanların hesaplaması, sınavın geçerlilik süresi gibi konularda iyileştirmeler yaptık.

ALES’in yeniden düzenlenmesi öncesinde, uluslararası benzer sınavlar inceleyerek, ilgili paydaşların ve alan uzmanlarının görüşlerini aldık. Konuya ilişkin oluşturduğumuz komisyon çeşitli alternatifleri değerlendirmiş ve neticesinde bu düzenleme yapılmıştır.

Önümüzdeki 2017 Ekim ayında yapılacak ALES’te, yapılan yeni düzenlemeler uygulanmaya başlanacaktır.

Bu düzenlemeler şu şekildedir:

• ALES’te test sayılarını azalttık.
• Yeni ALES’te (a) soru sayısı azaltarak, (b) soru başına düşen süreyi artırdık, (c) bununla birlikte toplam sınav süresini kısalttık.
• Eşit ağırlıklandırılmayan ALES Eşit Ağırlık puanını, artık eşit ağırlıklı hale getirdik.
• ALES sonuçlarının geçerlilik süresini üç yıldan beş yıla çıkarttık

Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitime Giriş Sınavı (ALES), akademi camiamızın yıllardır ilettiği görüş, eleştiri ve öneriler dikkate alınarak, daha yalın, basit ve işlevsel bir hale dönüştürülmüştür.

Son olarak şunu da ifade etmek isterim ki , Yeni YÖK olarak, yükseköğretim sistemimizin daha yalın, işlevsel ve şeffaf olmasına yönelik çalışmalarımızı sürdürmeye devam edeceğiz.”

Sınav İçeriği

Sınav, 160 soru ve 180 dakikadan (3 saat) oluşmakta iken yeni düzenleme ile 50’şer sorudan oluşan sözel ve sayısal iki ayrı testten meydana gelecektir. Toplamda 100 sorudan oluşan sınavın süresi, 150 dakika (2.5 saat) olarak belirlenmiştir

Testin sayısal bölümünde 40’ar sorudan oluşan iki test (Sayısal-1 ve Sayısal-2 Testleri); sözel bölümünde ise 40’ar sorudan oluşan iki test (Sözel-1 ve Sözel-2 Testleri) yer almaktaydı. Yapılan yeni düzenlemeye göre ise dört test/bölüm sayısı ikiye indirilmiş olup yeni ALES, Sözel ve Sayısal olmak üzere iki bölümden ve testten oluşacaktır. Sözel-I ve Sözel-II ile Sayısal-I ve Sayısal-II testleri ayrımı ortadan kaldırılmıştır. 

2023 ALES Ne Zaman?

ÖSYM’nin güncel sınav takvimine göre,

 2023-ALES/1 16 Nisan 2023 tarihinde,

2023-ALES/2 20 Ağustos 2023 tarihinde,

2023-ALES/3 19 Kasım 2023 tarihinde uygulanacaktır.

ALES puanı sonuçlar açıklandığı tarihten itibaren 5 yıl geçerlidir.

Sınav Değerlendirmesi

Her test için sınavı geçerli tüm adayların ham puanlarının ortalaması ve standart sapması ayrı ayrı hesaplanarak adayların ham puanları, ortalaması 50, standart sapması 10 olan standart puanlara dönüştürülecektir. Böylece her aday için Sayısal ve Sözel 21 Standart Puanlar (SP) hesaplanacaktır. Bu standart puanlar kullanılarak her aday için sayısal ağırlıklı, sözel ağırlıklı ve eşit ağırlıklı olmak üzere 3 ağırlıklı puan (AP) hesaplanacaktır.